Trang chủ

Bệnh do não mô cầu là một bệnh nhiễm vi khuẩn cấp tính, đưa đến nhiễm trùng máu và viêm màng não. Đây là bệnh lây qua đường hô hấp khi tiếp xúc gần và có khả năng gây thành dịch. Bệnh thường để lại di chứng nặng nề như chậm phát triển tinh thần, điếc, khuyết tật do mất chi. Tỷ lệ tử vong có thể từ 5 - 15%. Các chuyên gia y tế khuyến cáo người dân cần chủ động tiêm ngừa đầy đủ, đúng lịch các vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh gây bệnh não mô cầu (A, B, C, Y, W-135), chặn đứng căn bệnh gây tử vong chỉ trong 24 giờ.

1. Tác nhân gây bệnh: Não mô cầu Neisseria meningitides là vi khuẩn có sức đề kháng yếu: bên ngoài cơ thể chỉ sống được vài giờ, bị  diệt ở 56°C trong 30 phút hoặc ở 60°C trong 10 phút và dễ bị tiêu diệt bởi các chất sát khuẩn, tẩy rửa thông thường.

2. Nguồn bệnh, thời gian ủ bệnh và thời kỳ lây truyền

- Ổ chứa của vi khuẩn não mô cầu trong tự nhiên là người.

- Thời gian ủ bệnh từ 2 - 10 ngày, thông thường từ 3 - 4 ngày.

- Thời kỳ lây truyền của bệnh tùy thuộc vào thời gian tồn tại của vi khuẩn não mô cầu ở mũi, họng của người nhiễm khuẩn. Đối với người bệnh, khả năng lây truyền có thể từ vài ngày trước khi khởi phát bệnh cho đến 24 giờ sau khi được điều trị bằng kháng sinh đặc hiệu.

3. Đường lây truyền

Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu qua việc tiếp xúc trực tiếp với nguồn bệnh do hít phải dịch tiết mũi, hầu, họng bắn ra từ người mang vi khuẩn (người bệnh và người lành mang trùng). Lây truyền qua đồ vật ít khi xảy ra.

4. Cách phòng tránh:

- Vi khuẩn não mô cầu gồm 13 nhóm có khả năng gây bệnh, trong đó nhóm A, B, C, Y, W-135, X là 6 nhóm gây bệnh nguy hiểm nhất.

- Các triệu chứng của bệnh viêm màng não do não mô cầu gây ra thông thường sẽ xuất hiện đột ngột và khá dữ dội như: sốt, đau đầu, đau mỏi cơ, cổ cứng, ho, đau họng, ớn lạnh, rét run, co giật, tiêu chảy, buồn nôn và nôn ói.

- Đối với trẻ nhỏ, có một số dấu hiệu xuất phát từ sự thay đổi lối sinh hoạt thường ngày như: ngủ li bì, kén ăn, bỏ bú, chán chơi, phát ban… Trẻ sơ sinh bị viêm màng não mô cầu sẽ xuất hiện thêm các triệu chứng khác như: Thóp mềm căng phồng, khó di chuyển, tiếng khóc kèm theo âm thanh the thé, rên rỉ.

Phòng ngừa bệnh viêm màng não do não mô cầu

• Để phòng bệnh viêm màng não mô cầu, người dân cần thực hiện tốt vệ sinh cá nhân và vệ sinh nơi ở; đeo khẩu trang khi tiếp xúc hoặc chăm sóc người bệnh; dự phòng bằng thuốc và quan trọng nhất là tiêm vắc xin viêm màng não do não mô cầu để phòng bệnh.

• Việt Nam đã có vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh não mô cầu nguy hiểm và phổ biến nhất là A, B, C, Y, W-135, gồm vắc xin thế hệ mới Bexsero (Ý) phòng não mô cầu nhóm B, vắc xin VA-Mengoc BC (Cuba) phòng não mô cầu nhóm B và C, vắc xin phòng não mô cầu cộng hợp tứ giá ACYW-135 (Menactra – Mỹ).

• Trẻ từ 2 tháng đã có thể tiêm vắc xin thế hệ mới Bexsero phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm B. Vắc xin VA-Mengoc-BC sẽ tiêm cho trẻ từ 6 tháng để phòng bệnh viêm màng não mô cầu nhóm BC và đến 9 tháng trẻ cần tiêm vắc xin Menactra phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu nhóm ACYW-135, hoàn thiện combo các vắc xin bảo vệ khỏi vi khuẩn não mô cầu các nhóm A, B, C, Y, W-135.

Không chỉ trẻ em mà cả người lớn cũng cần tiêm vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu, vì những người lành mang trùng là nguyên nhân chính dẫn đến việc lây lan mầm bệnh khó kiểm soát trong cộng đồng. Cho nên người lớn (đặc biệt là người có bệnh nền) cần tiêm phòng càng sớm càng tốt. Vắc xin ngừa viêm màng não do não mô cầu không có khả năng phòng ngừa chéo, vì vậy, dù đã được tiêm ngừa vắc xin phòng viêm màng não mô cầu nhóm B, vẫn cần tiêm thêm vắc xin phòng các nhóm A, C, Y và W-135.